Meten van radioactiviteit en (SI-)eenheden
Voor het aangeven van de hoeveelheid radioactiviteit worden verschillende SI-eenheden gebruikt (een eenheid is de basis om te meten en te tellen). De eenheden zijn gebaseerd op een verschil in uitgangspunt: de bron, de straling en de ontvanger. Straling komt van een bron en gaat naar een ontvanger (bijvoorbeeld de mens).
De eenheden gaan uit van de activiteit van de stralingsbron, de hoeveelheid energie van de straling, en de grootte van biologische effecten die de straling heeft op de ontvanger.
§1 HET METEN VAN BRONVERVAL
De kernen in een radioactieve bron vervallen met een bepaalde snelheid. Een geigerteller kan deze hoeveelheid meten. In feite meet de teller de hoeveelheid deeltjes (die hetzelfde is als de hoeveelheid verval). Een geigerteller kan zowel alfastraling en bètastraling samen als apart meten.
Bronverval wordt gemeten in de eenheden Becquerel en Curie.
- BECQUEREL
Becquerel (Bq) is de SI-eenheid van radioactiviteit. De eenheid geeft de hoeveelheid vervalreacties van een bron per seconde aan.
1 Bq is wanneer er 1 kern vervalt in 1 seconde (1 Bq wordt ook wel 1 desintegratie per seconde (dps) genoemd).
Een geigerteller die de hoeveelheid Becquerel meet, geeft per tik het verval van 1 kern aan. De teller kan bijvoorbeeld ook ingesteld worden op het geven van 1 tik per 100 vervallen kernen.
Om wat meer duidelijkheid te verkrijgen over de grootte van een becquerel: de minister van Volksgezondheid grijpt in als voedsel radioactiever is dan 600 Bq/kg. Een mens is een bron van ongeveer 120 Bq/kg. Dit is het gevolg van de radioactieve stoffen die van nature in het menselijk lichaam aanwezig zijn (voornamelijk kalium-40 en koolstof-14). Iemand met een gewicht van 70 kg is dus een radioactieve bron van circa 8400 Bq.
- CURIE
De eenheid Curie (Ci) is als SI-eenheid vervangen door Becquerel in 1975. In de medische wereld wordt de Curie nog wel gebruikt.
1 Ci is de hoeveelheid straling van 1 gram radium-226 per seconde.
Radium is uiterst radioactief. 1 Curie staat gelijk aan 3.7×1010 Becquerel. Per seconde vervallen in 1 gram radium 3,7 x 1010 kernen. Een geigerteller ingesteld op Curie geeft pas na het verval van die 37 miljard kernen één tik.
§2 HET METEN VAN STRALING
Straling is een vorm van energie en heeft als SI-eenheid Joule (J) of elektronvolt (eV).
Het instrument voor het meten van deze stralingsenergie is de zogenaamde scintillatieteller, die voornamelijk in de deeltjesfysica en de atoomfysica wordt gebruikt.